Semakan Semula Manuskrip Arab-Melayu Koleksi Perpustakaan Negara Malaysia [Review of the Arabic-Malay Manuscripts Collection of the National Library of Malaysia]

Abstract

Manuskrip Melayu merupakan tinggalan sejarah Asia Tenggara yang sangat bernilai. Antara genrenya ialah kitab berbahasa Arab yang mencerminkan pemikiran dan tradisi beragama masyarakat Islam di Nusantara. Tetapi disebabkan masalah definisi manuskrip Melayu dan ketiadaan syarat khusus berkaitan penguasaan bahasa-bahasa berkaitan untuk mereka yang terlibat mendokumentasi manuskrip Arab-Melayu, lantas telah mengakibatkan beberapa kelemahan kepada Katalog Manuskrip Melayu Koleksi Perpustakaan Negara Malaysia, khususnya terbitan tahun 2000. MSS 2257 diambil sebagai contoh bagi membuktikan kelemahan ini. Berdasarkan bacaan semula MSS 2257, didapati ia merupakan manuskrip miscellany yang mengandungi 12 judul kitab. Ternyata salah sebuah kitab bahasa Arab dalam kumpulan ini milik Shamsuddin al-Sumatra’i, yang terlepas pandang oleh sebab polisi mengesampingkan manuskrip bahasa selain Melayu. Ketiadaan syarat penguasaan bahasa yang berkaitan juga menyebabkan katalog manuskrip Melayu (2000) menggunakan laras umum yang akhirnya mengakibatkan kekeliruan pengguna semasa mencari maklumat. Kajian mencadangkan agar masalah seperti diselesaikan segera supaya akibatnya tidak berterusan dan pengajian manuskrip Melayu boleh berjalan dengan lancar di masa-masa akan datang.

The Malay manuscripts are a valuable historical legacy of Southeast Asia. Among their genres are Arabic-language texts that reflect the thoughts and religious traditions of the Islamic community in the Nusantara. However, issues regarding the definition of Malay manuscripts and the lack of specific criteria related to language proficiency for those involved in documenting Arabic-Malay manuscripts have led to several weaknesses in the Malay Manuscripts Catalog of the National Library of Malaysia, particularly the publication from 2000. MSS 2257 is taken as an example to illustrate this weakness. Upon reviewing MSS 2257, it was found to be a miscellany manuscript containing 12 titles. Notably, one of the Arabic texts in this collection belongs to Shamsuddin al-Sumatra’i, which was overlooked due to the policy of sidelining manuscripts in languages other than Malay. The absence of language proficiency criteria also resulted in the Malay manuscript catalog (2000) using general terminology, ultimately causing confusion for users seeking information. The study suggests that such issues should be addressed promptly to prevent ongoing consequences and to ensure that the study of Malay manuscripts can proceed smoothly in the future.